ahlaki görelilik ne demek?

Ahlaki Görelilik (Moral Relativism)

Ahlaki görelilik, ahlak ilkelerinin ve değerlerinin evrensel ve objektif olmadığını, aksine kültüre, topluma, bireye veya duruma göre değiştiğini savunan felsefi bir görüştür. Yani, "iyi" ve "kötü", "doğru" ve "yanlış" kavramları mutlak değil, görecelidir.

Temel İlkeler:

• Evrensel Doğruluk Yokluğu: Ahlaki göreliliğe göre, tüm zamanlar ve tüm insanlar için geçerli olan evrensel ahlaki doğrular bulunmamaktadır.
• Bağlama Bağımlılık: Ahlaki yargılar, içinde bulunulan kültür, toplum veya bireysel inançlar gibi bağlamsal faktörlere bağlıdır.
• Değerlendirme Göreliği: Bir eylemin veya inancın "doğru" veya "yanlış" olarak değerlendirilmesi, değerlendirenin bakış açısına göre değişir.

Çeşitleri:

• Betimleyici Ahlaki Görelilik (Descriptive Moral Relativism): Farklı kültürlerin farklı ahlaki kodlara sahip olduğunu gözlemlemekle ilgilenir. Bu, bir değer yargısı değil, bir gözlemdir.
• Normatif Ahlaki Görelilik (Normative Moral Relativism): Herkesin kendi ahlaki inançlarına göre hareket etme hakkı olduğunu ve diğer kültürlerin ahlaki inançlarının yargılanmaması gerektiğini savunur. Başka bir deyişle, ahlaki hoşgörüyü savunur.
• Bireysel Ahlaki Görelilik (Individual Moral Relativism veya Subjectivism): Ahlaki doğruların bireyin kişisel inançlarına ve duygularına göre değiştiğini savunur.

Eleştiriler:

Ahlaki görelilik, aşağıdaki gibi çeşitli eleştirilere maruz kalmaktadır:

• Objektif Ahlak Yokluğu: Eleştirmenler, ahlaki göreliliğin objektif ahlaki standartları reddetmesinin, adaletsizlik ve zulmü meşrulaştırabileceğini savunurlar. Örneğin, köleliğin veya soykırımın bir kültür içinde kabul görmesi durumunda, dışarıdan bir gözlemcinin bu uygulamaları eleştirememesi gibi bir durum ortaya çıkabilir.
• Ahlaki İlerleme İmkansızlığı: Eğer her ahlaki sistem eşit derecede geçerliyse, ahlaki ilerleme kavramı anlamsız hale gelir. Çünkü bir sistemin diğerinden daha "iyi" olduğunu söylemek için evrensel bir standart bulunmamaktadır.
• Çelişki: Ahlaki görelilik, "Herkesin kendi ahlaki inançlarına saygı duyulmalıdır" gibi bir evrensel ahlaki ilkeye sahip olabileceğinden, kendi içinde çelişkili olabilir.

Ahlaki görelilik, felsefe, etik ve sosyoloji gibi alanlarda önemli bir tartışma konusudur. Farklı kültürler ve bireyler arasındaki ahlaki farklılıkları anlamaya yardımcı olabilirken, aynı zamanda ahlaki yargılama ve sorumluluk konularında da karmaşıklıklar yaratır.